Morfin, Kodein, Papaverin Nedir?
● Doğal opiyum alkaloidleridir. Tıpta kullanılırlar.
● Sinir sisteminde hem uyarıcı hem depresiftirler.
● Güçlü ağrı kesicilerdir.
● Bulantı ve kusma yaparlar.
● Alınınca uyku rahatlama ve gevşeme yaparlar.
● Eroin yarı sentetiktir, Tam sentetikler ise morfin ve fentanildir.
● Opiyum afyon bitkisinden elde edilir. Bitkinin kapsülünden elde edilen bir sıvıdır. Kodein ise afyondan elde edilir ayrıca morfinden sentetik olarak, yüksek miktarda elde edilir. Ağrı kesici öksürük giderici ve ishal kesici olarak kullanılır.
Eroin:
● Morfinden elde edilir. Beyaz ince toz şeklindedir. Sigara şeklinde sarılıp içilmesine “koreks” denir. Ayrıca damar yoluyla kullanılır.
● Meperidin, metadon, fentanil, sentetik olup kuvvetli ağrı kesicidirler. En güçlüsü fentanildir.
● Opiyoid bağımlılığı bütün dünyada yaygın önemli bir sağlık sorunudur. Birkaç kullanımdan sonra fizyolojik bağımlılık oluşur. Kesilmesinde ise yoksunluk sendromu gözlenir. Kişi maddeyi bırakmak ister ama başaramaz. İş okul ve mesleksel işlevselliğinde bozulmalar görülür. Bu gibi maddeler ağrı, anksiyede, sıkıntı ve depresif duyguları giderir. Etki geçince gün içinde yeniden yeniden kullanmaya istekli olurlar. Bu durum ise bağımlılığa giden yolu oluşturur.
● Maddeye ulaşımın kolay olduğu ortamlar, düşük sosyo ekonomik durum, ailede madde kullanım öyküsünün olması, bu bağımlılığı kolaylaştırır.
● Maddenin alımından sonra yüzde kızarma, rahatlama hissi, sakinleşme dönemi, göz bebeklerinde küçülme, “Miyosis” ve solunum depresyonu görülebilir. Konuşma ve dikkatte bozukluklar zehirlenme belirtileridir.
● Psikiyatrik olarak psikoz duygu durum bozuklukları ve uykusuzluk görülebilir. Özellikle bu kişilerde antisosyal kişilik bozukluğu sıklıkla görülür.
Opiyum Yoksunluğu
● Bulantı kusma
● Sıkıntılı bir duygu durumu
● Burun ve gözyaşı akıntısı,
● Terleme
● Göz bebeklerinin genişlemesi
● İshal
● Esneme
● Ateş
● Uykusuzluk
● Kas ve eklem ağrıları görülür.
Tanı:
● İdrar testi yapılır
● Eroin kullanımında 12-36 saat sonrasında tespit edilebilir.
● Aşırı dozda solunum depresyonu riski olduğu için, acil olarak hastanede yatarak tedavi gerekir.
● Tedavide psiko sosyal sorunların çözülmesi, uygun aile ortamlarının oluşması, psiko terapiler (Kognitif davranışçı terapiler), Grup terapileri ve Aile terapileri önemlidir.
● İlaç tedavileri önerilir.
Madde Bağımlılığında Koruyucu Yöntemler
● Sigara ve alkol alımının belirli yaş gruplarında sınırlandırılması.
● Vergilerin arttırılması
● Radyo, TV seminerleriyle toplumun bilgilendirilmesi.
● Madde bağımlılığında, HIV ve Hepatit ve AIDS’ riski yüksektir. Bu hastalıklardan korunmanın öneminin anlatılması gerekir.
Esrar (Cannabis-Hashiş-Marihuna)
Bağımlılık oluşturan bir maddedir. Sentetik türevleri Türkiye’de Bonzai olarak kullanılmaktadır. Yasadışı olarak laboratuvarlarda üretilmekte olup, Tüm dünyada yaygındır. Dünyada esrar kullanımı çok yaygındır, Beyne çok hızlı geçer, emilimi hızlıdır, Klinikte Anksiyete, Panik bozukluk, bellek ve zaman algısı bozulması, Kalp hızında düşüş, gözde kızarıklık, sebepsiz gülmeler, öforiler, oryantasyon bozuklukları yapar, hafıza bozuklukları ve konsantrasyon güçlükleri oluşturur. Öğrenme bozuklukları yapar, uzun süreli alımlar sonrası kişi bırakmak için sürekli istek duyar, ama çabaları sonuç vermez. Bunun üzerine giderek alınan miktarları artırır ve esrarı elde etmek için çok zaman harcarlar ve içmeye çok büyük istekleri vardır.
Bonzai
● Sentetik bir maddedir. Dünyada illegal olarak internette satılmaktadır. Bitki büyüme düzenleyici olarak pazarlanmaktadır, çok hızlı bir şekilde beyine geçer, işitsel ve görsel halüsinasyonlar ile görülen psikotik bozukluklar oluşturabilir.
● Kalp solunum ve beyin sorunları oluşturabilirler. İçenler intihar girişiminde bulunabilirler. Türkiye’de Bonzai veya Jamaika olarak adlandırılır.
● Ucuz olması, kolay edinilebilmesi, başlıca tercih edilme sebebidir.
● Nörolojik etkileri önemlidir. Bilinç bulanıklığı, ajitasyon ve epileptik nöbetler oluşturabilir. Bazı vakalarda ani miyokard enfaktüsü görülebilir.
Tedavi:
● Destekleyici olunmalı.
● Psiko sosyal yaklaşımlar sergilenmeli.
● Hasta ile empatik yaklaşım kurulabilmeli.
● İlaç tedavileri uygulanmalıdır.